Охридско Езеро — најголемо и најзначајно природно езеро во Северна Македонија, најстаро во Европа и, од биолошки аспект, најзначајниот стагнантен воден екосистем на континентот. Се карактеризира со богата историја, културa, археолошки наоѓалишта и природна убавина, и го делат две држави: Северна Македонија и Албанија.

Благодарение на ваквите особености, во 1980 година Охридското Езеро и градот Охрид се прогласени за Светско културно наследство, под заштита на УНЕСКО.

Езерото покрива површина од 358,2 км² и се протега во должина од 30,8 км, а најголемата широчина изнесува 14,8 км. Должината на брегот изнесува 87,5 км. Неговата длабочина достигнува до 289 м. Вкупниот волумен на езерото изнесува 58,6 км³. Езерото е сместено во длабока и затворена котлина, на исток ограничена со планината Галичица (2288 м), а на запад со Јабланица (2257 м).

Се наоѓа на надморска височина од 695 метри. Во сливот на Охридското Езеро припаѓаат 40 реки, од кои 23 на албанска и 17 на македонска територија. Најголемата должина на Охридското Езеро изнесува околу 30 километри. Неговата широчина е различна – од максимална 15 км. до средна широчина од 11 км.

Потеклото на Охридското Езеро, гледано како езерски систем со Преспанското Езеро е тектонско. Двете езера претставуваат остатоци од базенот на поранешното Десаретско Езеро од кое настануваат по пат на геотектонска депресија за време на плиоценот (пред 5,3-1,8 милиони години). Неговата геолошка старост се проценува на околу 2-3 милиони години и како такво е најстаро во Европа. Ваквите езерски екосистеми се сметаат за центри на диверзитет и резервоари на еволуција во кои пред сè поради стабилноста на амбиенталната средина, изолираноста на екосистемот и долгото постоење доаѓа до процеси на рапидна еволуција на одредени групи на организми.

Бреговите на Охридското Езеро биле населени од предисториско време. Најстарите археолошки населби датираат од неолитскиот период, околу 6.000 години п.н.е. Само на македонската страна од сливот се откриени повеќе од 170 археолошки места.

За Република Северна Македонија, Охридското Езерото претставува значаен
– природен и
– економски ресурс

Со цел да се заштити Езерото од загадување и еутрофикација во областа на Охрид – Струга е изграден ПРИМАРЕН КОЛЕКТОРСКИ СИСТЕМ кој ги собира отпадните води од соседните општини. Собраните отпадни води со 18 пумпи станици и 41км примарен Колектор се транспортираат до Пречистителната Станица во село Враништа каде се пречистуваат:
– механички и
– биолошки.
Пречистените води се испуштаат во реката Црн Дрим настрана од Езерото. Квалитетот на пречистената вода се испушта во реката според однапред задоволени одредени параметри.

Функционирањето на Колекторскиот систем во целост зависи од техничко технолошката состојба на опремата и објектите, неопходно е да има исправна работна погонска спремност како и резервната погонска спремност.

Изминатиот период (со години наназад) техничката состојба на опремата и објектите е доведена во критична состојба. Но, во тек на 2018 година и 2019 година направени се интервентни, исклучително сериозни зафати за санирање на опремата во пумпните станици и во ПС Враништа што во најмала рака се спречи застој во функционирањето на Колекторскиот Систем.

Формирањето на новиот правен субјект ЈП Колекторски Систем – Скопје и со отпочнувањето во Ноември 2019 година на реализација на проектот – Санација на Колекторскиот систем, дава за право да се потврди дека најпосле започнува сериозно да се води активност за заштита на Охридското Езеро од урбани отпадни води.